جمال حسین‌زاده، دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های گوشتی ایران:
«آسیب‌رسان سلامت» واژه مناسبی برای محصولات صنایع غذایی نیست
تولید فرآورده‌های گوشتی در کشور در آستانه یکصد سالگی قرار دارد. در سال‌جاری موفق به تولید 300 هزار تن انواع محصول شده است. این صنعت در حالی در یکصد سال گذشته، بر سر سفره ایرانیان جا داشته و روی پای خود ایستاده و توسعه یافته که زمینه اشتغال‌زایی مستقیم برای بیش از ۲۰ هزار نفر را فراهم کرده که به نوبه خود، اتفاقی بزرگ و رخدادی میمون به‌شمار می‌رود. در سال‌جاری، 5 کمیته تخصصی این انجمن، فعالیت‌های چشمگیر و قابل توجهی داشته‌اند که گامی در جهت رونق فعالیت‌های شرکت‌های تولیدکننده فرآورده‌های گوشتی محسوب می شود. در آستانه عید نوروز و آغاز سال 1404، گفت‌و‌گویی با جمال حسین‌زاده، دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های گوشتی ایران انجام شده است که در ادامه از نظرتان می‌گذرد.
اخیراً خبری منتشر شده مبنی بر این‌که گوشت و برخی فرآورده‌های گوشتی معاف از مالیات هستند. لطفاً در این رابطه توضیح بفرمایید.
بر اساس مفاد جزء 5-4 بند الف ماده 9 قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰، انواع گوشت و فرآورده‌های گوشتی مطابق با فهرستی که هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تا پایان دی ماه برای اجراء در سال بعد به سازمان امور مالیاتی کشور ارسال می‌کند از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند؛ این موضوع جدیدی نیست و هر سال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، فهرست مربوطه را در اختیار وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار می‌دهد. وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز این جداول را برای اطلاع عموم در سامانه امور مالیاتی قرار می‌دهد. امسال هم مانند سال‌های گذشته، فقط خریداران محصولاتی که تحت شمول استاندارد ملی شماره ۲۳۰۳ تولید می‌شوند (سوسیس و کالباس) مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده هستند.
بر اساس نامه وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، بقیه تولیدات، محصولات منجمد و سایر فرآورده‌هایی که از گوشت قرمز و گوشت طیور تهیه می‌شوند، از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده برای مصرف‌کنندگان معاف هستند. به این ترتیب، مصرف کننده فقط باید 10 درصد مالیات بر ارش افزوده برای خرید سوسیس و کالباس پرداخت کند.
یکی از مسایلی که در چند سال گذشته در انجمن فرآورده‌های گوشتی بسیار مورد بحث قرار گرفت و حتی رسانه‌ای هم شد، موضوع قرار گرفتن این فرآورده‌ها در لیست کالاهای آسیب‌رسان بود. با توجه به این‌که این صنعت تمام پروانه‌های بهداشتی را اخذ کرده، به‌نظر می‌رسد که این موضوع یک پارادوکس ایجاد کرده است. لطفا در این رابطه توضیح می‌دهید.
جا دارد پیش از پاسخ به این پرسش، از حمایت‌های وزارت صمت و کانون انجمن‌های صنایع غذایی در جلسات تعیین این فهرست، تشکر کنم. در یک‌سال گذشته، با حمایت این دو ارگان، موفق شدیم کاری کنیم که تنها منع تبلیغ مشمول فرآورده‌های گوشتی شود و مجددا عوارض جدیدی به مصرف‌کننده تحمیل نشود. کالاهای آسیب‌رسان سلامت یک مشکل اساسی در ترجمه دارند. در دنیا غذا را به دو بخش غذای سالم و غذای کمتر سالم تقسیم‌بندی میکنند. در وزارت بهداشت و درمان اصطلاح نامناسب آسیب رسان سلامت در ترجمه واژه less-healthy در نظر گرفته شده است و امیدوارم وزارت بهداشت و درمان این واژه را باترجمه درست اصلاح نماید.
در جامعه ما به‌دلیل شرایط اقتصادی، مردم دسترسی کافی به پروتئین مورد نیاز خودرا ندارند و سرانه مصرف گوشت و فرآورده‌های گوشتی به کمتر از ۶ کیلوگرم رسیده که این مسأله بحرانی است که وزارت بهداشت هم بر آن اشراف کامل دارد و در سرفصل‌های خود از آن به عنوان «گرسنگی پنهان» یاد می‌کند. در این شرایط، وزارت بهداشت گوشت و فرآورده‌های گوشتی را در فهرستی قرار داده که موجب می‌شود مردم حتی از این میزان سرانه مصرف هم کمتر استفاده کنند. به نظر من این تصمیم به صلاح نیست و باید تجدید نظر شود. این تجدید نظر در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان غذا و دارو است. امیدوارم با توجه به مصرف سرانه پایین گوشت و فرآورده‌های گوشتی در کشور، این اطلاق نابجا از سر این صنعت برداشته شود.
میزان تولید فرآورده‌های گوشتی در سال جاری چقدر بوده و در مقایسه با سال گذشته، چه تغییراتی داشته است و پیش‌بینی شما از میزان تولید در سال آینده چیست؟
در سال ۱۴۰۳، حدود ۳۰۰ هزار تن فرآورده گوشتی سوسیس و کالباس تولید و عرضه شد که این مقدار در سال‌های بعد از کرونا تغییر زیادی نکرده است و هر سال همین مقدار تولید می‌شود. مصرف سرانه نیز حدود ۳ تا 3.5 کیلوگرم در کشور است. در واقع در سنوات پس از کرونا تغییر چندانی در میزان مصرف ایجاد نشده است.
با توجه به آغاز به‌کار صنعت فرآورده‌های گوشتی در سال ۱۳۰۴، ظاهراً سال آینده برنامه‌هایی برای گرامیداشت یکصدمین سال، برگزار خواهد شد. این برنامه‌ها شامل چه مواردی خواهد بود؟
این‌که یک صنعت بتواند به مدت یکصد سال روی پای خود بایستد و توسعه بیابد و از ۸ نفر کارگر به اشتغال مستقیم برای بیش از ۲۰ هزار نفر برسد، اتفاق بزرگی است و رخدادی میمون به شمار می‌رود. در جلسات هیات مدیره انجمن فرآورده‌های گوشتی این موضوع مطرح شده که در سال ۱۴۰۴ به مناسبت یکصدمین سال ورود صنعت فرآورده‌های گوشتی به کشور، برنامه‌ریزی صورت بگیرد. برنامه مدونی که با کمک بخش روابط عمومی تهیه شده است، در اختیار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت و قطعاً این رویداد به نحو احسن، گرامی داشته خواهد شد.
در انجمن، کمیته‌های تخصصی بسیاری وجود دارد و کارگاه‌های آموزشی متعددی برگزار می‌شود. لطفاً گزارشی در رابطه با عملکرد و برنامه‌های انجمن در سال ۱۴۰۳ ارایه کنید.
ساختار این انجمن از قابلیت‌ها و توانایی‌های شرکت‌های عضو بهره‌مند می‌شود و اکثر مدیران میانی شرکت‌ها و مدیران عامل شرکت‌ها در فعالیت‌های جاری انجمن، همکاری و همراهی میکنند. ساختار انجمن فرآورده‌های گوشتی با 4 کمیته تخصصی برنامه‌ریزی شده بود که شامل کمیته تخصصی فنی، کمیته تخصصی بازار، کمیته تخصصی روابط عمومی و کمیته تخصصی آموزش است. امسال کمیته مالی و مالیاتی نیز با کمک گرفتن از مدیران مالی شرکت‌های عضو آن به گروه کمیته‌های تخصصی انجمن اضافه شده است. بنابراین انجمن با ۵ کمیته فعالیت جاری خود را انجام می‌دهد و اعضای هیات مدیره، ناظر برعملکرد این کمیته‌ها هستند که مصوبات این کمیته‌ها را لازم‌الاجرا میکنند.
کمیته فنی انجمن، در تدوین 5 استاندارد را با همکاری سازمان ملی استاندارد ایران، سازمان غذا و دارو و اداره نظارت بر مواد غذایی و آزمایشگاه مرجع غذا و دارو همکاری داشته است. اصلی‌ترین موضوع که یک و نیم سال به طول انجامید واجرای طرح پژوهشی با همکاری پژوهشگاه سازمان ملی استاندارد ایران بود، بافت‌شناسی در فرآورده‌های گوشتی است که خوشبختانه هفته گذشته به نتیجه رسید و مصوبه کمیته ملی استاندارد ۲۳۰۳ برای این اصلاحیه اخذ شد. این کار پژوهشی که با کمک سازمان ملی استاندارد، سازمان غذا و دارو، آزمایشگاه مرجع غذا و دارو و دانشگاه‌های علوم پزشکی در ۱۳ شرکت تولیدی انجام شد، از دستاوردهای مهم انجمن در سال‌های اخیر به شمار می‌رود.
اقدام دیگری که صورت گرفت، مربوط به نمونه‌برداری از پوشش پرنشده محصولات بود و این اقدام در حالی انجام میشد که شرکت‌ها در تولید آنها دخل و تصرفی نداشتند. در این فرآیند، آزمایش‌های مهاجرت‌پذیری این پوشش‌ها انجام میشد که هزینه سنگینی را به شرکت‌ها تحمیل می‌کرد. با پیگیری‌ها و جلساتی که در سازمان ملی استاندارد برگزار شد، با توقف این کار موافقت شد و اداره نظارت بر اجرا سازمان ملی استاندارد، نمونه برداری از پوشش را حذف کرد. به این ترتیب، پوشش‌های فرآورده‌های گوشتی دیگر تحت آزمایش مجزا قرار نمی‌گیرند.
اقدام دیگر در سال ۱۴۰۳، مربوط به آزمایش دو باکتری است که قرار بود به آزمون‌های سوسیس و کالباس اضافه شود. این موضوع با همکاری سازمان ملی استاندارد، سازمان غذا و دارو، آزمایشگاه مرجع غذا و داروی وزارت بهداشت و نماینده قوه قضاییه صورت گرفت و در 3 واحد تولیدی نمونه‌سازی شده و در آزمایشگاهی که مورد تایید سازمان ملی استاندارد بود، این آزمایش‌ها انجام شد و از آنجا که نتایج منفی بود، از اضافه شدن آزمون‌های لیستریا و کمپیلوباکتر به لیست آزمون‌های استاندارد سوسیس و کالباس جلوگیری شد. این نیز یکی از گام‌هایی بود که انجمن در راستای تسهیل فعالیت شرکت‌ها برداشته است. همچنین در ارتباط با استاندارد پیتزای نیمه‌آماده، فعالیت‌های خوبی انجام شده است وجلسه کمیته ملی پیتزای نیمه‌آماده در این هفته برگزار شد. در رابطه با اصلاحیه استاندارد ساندویچ سرد هم پیگیری‌هایی انجام شده است.
کمیته آموزش انجمن نیز در سال ۱۴۰۳ موفق شد 6 دوره آموزشی را در مرکز آموزش انجمن برگزار کند. تمامی این دوره‌ها با استقبال خوب مدیران تولید و کنترل کیفیت فرآورده‌های گوشتی مواجه شد. در حال حاضر، انجام بررسی برای توسعه فعالیت‌های آموزشی در دست اقدام است و با کمک هیات امنای مرکز آموزش مقرر شده است که در سال جاری سایر مدیران میانی و مدیران ارشد شرکت‌ها نیز تحت پوشش آموزش‌های بیشتر قرار بگیرند. از جمله آموزش‌هایی که در سال ۱۴۰۳ در مرکز آموزش تدریس شد، کاربرد هوش مصنوعی در تولید و عرضه فرآورده‌های گوشتی بود که مورد استقبال واقع شد و قرار است این دوره برای سایر مدیران میانی نیز تکرار شود. امیدواریم این آموزش‌ها برای بازآموزی و ارتقای دانش همکاران و کمک به تولید محصولات با کیفیت‌تر مفید واقع شوند.
در ارتباط با کمیته روابط عمومی هم جا دارد از مجموعه رسانه‌ای «اقتصاد سبز» تشکر کنم که در چند سال گذشته بار اصلی مسؤولیت کمیته روابط عمومی را عهده‌دار بوده و کمک شایانی برای ارایه فعالیت‌ها و نظرات انجمن به جامعه و همکاران و هم‌صنفان داشته است.
نشریه انجمن فرآورده‌های گوشتی که به صورت فصلنامه تهیه می‌شود، یکی از اقدامات روتین به شمار می‌آید و در سال ۱۴۰۳ چهار شماره از این نشریه منتشر شد. همچنین به مناسبت روز جهانی هات داگ ویژه‌نامه‌ای از سوی روابط عمومی منتشر شد، همچنین نمایشگاه «اگروفود» بود که پوشش بسیار خوبی از سوی کمیته روابط عمومی صورت گرفت. به غیر از این‌ها، فعالیت‌های دیگری هم در دست اقدام است که در گزارش نهایی به مجمع عمومی ارایه خواهد شد.
در‌خصوص کمیته بازار انجمن هم باید بگویم که در سال ۱۴۰۳ فعالیت محدودی داشت و دستورجلسات کمیته بازار بیشتر توسط اعضای هیأت مدیره در جلسات هیات مدیره مطرح شد و در مجموع این کمیته در سال ۱۴۰۳ به صورت فعال عمل نکرد. کمیته مالی و مالیاتی انجمن نیز در ارتباط با موضوع مالیات بر ارزش افزوده وفهرست کالاهای مشمول مالیات بر ارزش افزوده فعالیت‌های خوبی داشت و در سال اول فعالیت خود کمک شایانی به انجمن کرد. امیدواریم که تاثیر این فعالیت‌ها در روند فعالیت شرکت‌های فرآورده‌های گوشتی مشاهده شود.
در دو سه سال اخیر، سوسیس و کالباس‌های خانگی یا فروشگاهی وارد بازار شده و در مقاطعی هم مورد اقبال قرار گرفته است. انجمن صنایع فرآورده‌های گوشتی چه نظری در مورد مصرف اینگونه فرآورده‌ها توسط مردم دارد؟
این موضوع تنها به فرآورده‌های گوشتی محدود نمی‌شود و «خانگی»، «کارگاهی» یا «سنتی» اصطلاحاتی است که در جامعه برای محصولاتی به کار می‌رود که بدون نظارت تولید می‌شوند. این در حالی است که تولید برخی محصولات مانند لبنیات، روغن و فرآورده‌های گوشتی، از تکنولوژی خاصی بهره‌مند است و به واسطه این تکنولوژی‌ها، نظارت مستمری بر تولید محصولات صورت می‌گیرد. متاسفانه زمانی که بر محصولات نام خانگی یا کارگاهی گذاشته می شود، نظارت‌ها حذف می‌شود.
ناظرینی که برتولید فرآورده‌های گوشتی نظارت دارند، شامل مسئول فنی وزارت بهداشت و درمان، مسؤول کنترل کیفی مورد تایید سازمان ملی استاندارد، کارشناس و دکتر دامپزشک هستند که از زمان ورود مواد اولیه نظارت دارند و نمایندگان سازمان نظام دامپزشکی و سازمان دامپزشکی کل کشور در شرکت‌های فرآورده‌های گوشتی حضوردارند. این افراد بخشی از ناظرینی هستند که در این رشته فعالیت به ما کمک میکنند. تولید غذا بدون پروانه ساخت امکان‌پذیر نیست و وقتی این نظارت‌ها حذف می‌شود، در برخی از رشته‌ها، خطرات جدی برای مصرف‌کنندگان به وجود می‌آید. این خطرات باید به دقت مورد توجه ادارات، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ذی‌نفوذ و ناظرین قرار بگیرد.
البته حجم تولید خانگی و کارگاهی در حدی نیست که با تولید صنعتی مقایسه شود، اما این‌که تولید در حضور مشتری، برای فرآیندی که تنها پخت آن چند ساعت طول می‌کشد، مطرح می‌شود، در حالی که امکان انجام مراحل پاستوریزاسیون برای این محصولات در مغازه‌ها و خانه‌ها وجود ندارد، بیشتر نمایش است تا تولید واقعی. در واقع این محصولات نه به لحاظ حجم و نه به لحاظ کیفیت، قابل مقایسه نیستند و فقط با نمایش مواد اولیه، ادعا می‌شود که این محصولات در حضور مشتری تولید می‌شود.
این در حالی است که تولید فرآورده‌های گوشتی زمان‌بر است و حداقل یک تا ۲ ساعت زمان، فقط برای پخت کوچک‌ترین کالیبر محصولات لازم است. – برای تولیدکالباس و ژامبون‌ها با کالیبر ۱۶۰، فرآیند تولید بسیار طولانی است. برای تولید سوسیس و دیگر فرآورده‌های گوشتی نیز، مرکز محصول باید به دمای حدود ۸۰ درجه سانتی‌گراد برسد و این کار در حضور مشتری میسر نیست. امیدوارم ادارات نظارت‌کننده در مورد قوانینی که خودشان تصویب کرده‌اند، مانند استاندارد اجباری و پروانه ساخت، وارد عمل شوند و جلوی این تبلیغات و نمایش‌هایی که اجرا می‌شود و هیچ‌گونه واقعیتی ندارد را بگیرند. شاید اینگونه تبلیغات تاثیراتی در ذهن مصرف‌کننده بگذارد، اما این ادارات باید به قوانینی که خود وضع کرده‌اند، پایبند باشند و نظارت خود را به‌طور کامل انجام دهند.
در طول سال‌های گذشته، شاهد هجمه‌هایی به صنعت فرآورده‌های گوشتی به‌خصوص در شبکه‌های مجازی بوده‌ایم. البته خوشبختانه دامنه این هجمه‌ها در سال ۱۴۰۳ کمتر شد، اما همچنان وجود دارد. نسبت به این هجمه‌ها چه نظری دارید؟
در بسیاری از مواقع، موارد غیرواقعی نشر داده می‌شود که از رسانه‌ها خواهش می‌کنم که روی آن نظارت کنند. مراکز دولتی که نظارت بر رسانه‌ها دارند نیز باید به این موضوع توجه داشته باشند. سال‌هاست که شایعاتی مانند مصرف گوشت گربه و موارد مشابه در فضای مجازی پخش می‌شود و من می‌خواهم بدانم که مگر یک گربه چقدر گوشت دارد؟ در نهایت، یک گربه بیشتر از نیم کیلو گوشت ندارد، اما این شایعات به شدت تبلیغ می‌شود و هر سال دوباره تکرار می‌شود. از همین‌رو درخواست ما از مراکز دولتی، شورای عالی فضای مجازی، وزارت ارشاد و دیگر نهادهای مسئول این است که حداقل پاسخی درخور، تهیه و آن را منتشر کنند. انجمن صنفی فرآوردهای گوشتی آمادگی خود را جهت همکاری با سازمان‌های مذکور اعلام می‌دارد.
آنچه که در صنعت فرآورده‌های گوشتی اتفاق می‌افتد، آن است که این صنعت نیاز به مشتری هر روزه دارد. اینطور نیست که امروز ۱۰ تن محصول را بفروشیم و بگوییم کار تمام است و باید فردا هم همین کار را انجام دهیم. بنابراین یک مشتری ناراضی برای ما بدترین اتفاق است. این‌که صنعت
فرآورده‌های گوشتی توانسته به مدت یکصد سال، هر روز در سفره مردم حضور داشته باشد و ۳۰۰ هزار تن محصول در اختیار مردم قرار دهد، نشان می‌دهد که موفق شده رضایت مردم را جلب کند. امیدوارم که این صنعت بتواند رضایت بالاترین ناظر خود، یعنی مصرف‌کننده را برای همیشه حفظ کند. / اقتصادسبز آنلاین